Predestynacja i potępienie

Każdy medal ma dwie strony. Tak samo jest z nauką o wybraniu do zbawienia. Wybranie odnosi się jedynie do jednego aspektu szerokiego wachlarza pytań dotyczących predestynacji. Po drugiej stronie jest pytanie o potępienie (ang. reprobation). Bóg zdeklarował że kochał Jakuba ale nienawidził Ezawa. Jak mamy rozumieć tą wzmiankę o boskiej nienawiści?

Predestynacja jest podwójna. Jedynym sposobem by ominąć naukę o podwójnej predestynacji jest albo przyjąć że Bóg predestynuje każdego do wybrania (ku zbawieniu) albo On nie predestynuje nikogo do zbawienia i potępienia. Ponieważ Biblia jasno naucza o predestynacji do wybrania (ku zbawieniu) i zaprzecza możliwości powszechnego zbawienia, wynika z tego że predestynacja jest podwójna. Ma w sobie zarówno wybranie i potępienie. Podwójna predestynacja jest niemożliwa do pominięcia jeśli traktujemy Pismo Święte na poważnie. Istotnym jest pytanie, jak rozumieć podwójną predestynację.

Dwa poglądy na podwójną predestynację

Niektórzy widzą podwójną predestynacje jako dwa równe wyniki działania, w którym Bóg jest odpowiedzialny po równo za powoływanie potępionych do niewiary jak i powoływanie wybranych do wiary. Jest to pozytywno-pozytywny pogląd na predestynację. Naucza on że Bóg pozytywnie i aktywnie interweniuje w życia wybranych by działać przez łaskę w ich sercach i przyprowadzić ich do wiary. Tak samo, w przypadku potępionych, Bóg działa zło w sercach potępionych i aktywnie uniemożliwia im przyjście do wiary. Ten pogląd czasem nazywany jest "hiper-kalwinizmem" ponieważ idzie ponad to o czym mówił Kalwin, Luter i inni reformatorzy.

Reformowany pogląd na podwójną predestynację prezentuje poyztywno-negatywny schemat. Jeśli chodzi o wybranych, Bóg pozytywnie interweniuje i aktywnie działa łaską w ich duszach i przyprowadza ich do zbawczej wiary. On sam odradza wybranych i zapewnia ich zbawienie. W przypadku potępionych Bóg nie działa w nich zła czy też broni im przyjścia do wiary. Raczej pomija ich, pozostawiając nich w ich własnych grzechach i złych czynach. W tym poglądzie nie ma symetrii co do Bożej działalności. Boże działanie jest asymetrycznie rozdzielone pomiędzy wybranymi a potępionymi. Jest jednak część wspólna. Potępionych, pominiętych przez Boga, czeka ostateczna wieczna śmierć (piekło, wieczne świadome męki) i ich potępienie jest tak pewne jak pewnym jest ostateczne zbawienie wybranych.

Jak działa podwójna predestynacja?

Problem podwójnej predestynacji łączy się z takimi stwierdzeniami w Biblii jak Bóg zatwardzający serce faraona. To że Biblia mówi że Bóg zatwardził serce faraona jest ponad wszelką wątpliwość. Pytanie jakie pozostaje, jak Bóg zatwardził serce faraona? Luter argumentował za pasywnym niż aktywnym zatwardzeniem serca. To jest, Bóg nie tworzył w faraonie nowego zła. Było w nim wystarczająco zła by skłonić go do opierania się Bogu na każdym kroku. Jedyne co Bóg musi zrobić by zatwardzić czyjeś serce, to wycofać od tej osoby swoją łaskę powstrzymującą zło, w wyniku czego osoba oddana jest własnym grzesznym skłonnościom. Tak dzieje się właśnie z trafiającymi do piekła. Bóg opuszcza ich pozostawiając ich we własnej nikczemności.

Czy Bóg nienawidzi?

W jakim znaczeniu Bóg "nienawidził" Ezawa? Są dwie odpowiedzi na to pytanie. Pierwsze wyjaśnienie definiuje nienawiść nie jako negatywne uczucie kierowane ku Ezawowi ale jako po prostu brak odkupieńczej miłości. To że Bóg "kochał" Jakuba znaczy że uczynił Jakuba odbiorcą jego niezasłużonej łaski. Dał Jakubowi dar na który nie zasłużył. Ezaw nie dostał tego daru i w tym sensie Bóg nienawidził Ezawa.

Pierwsze wyjaśnienie brzmi trochę tak, jakby jego celem było zdjęcie winy z Boga za to że kogoś nienawidzi. Drugie wyjaśnienie daje więcej siły słowu nienawiść. Stwierdza po prostu, że Bóg nienawidził Ezawa. Ezaw był obrzydliwy w oczach Boga. W Ezawie nie było nic co można by kochać. Ezaw był naczyniem przeznaczonym na zagładę i całościowo wart jedynie Bożego gniewu i świętej nienawiści.

Niech czytelnik zdecyduje. (RC Sproul)

Podsumowanie

1. Predestynacja jest podwójna; ma dwie strony.
2. Niektórzy uczą że Bóg jest po równo odpowiedzialny za zbawienie i potępienie. To jest charakterystyka hiper-kalwinizmu.
3. Reformowany pogląd na podwójną predestynację przedstawia pozytywno-negatywny schemat.
4. Bóg pasywnie, nie aktywnie, zatwardził serce faraona.
5. Bóg nienawidził Ezawa albo w zrozumieniu, że nie dał mu łaski albo w zrozumieniu odrazy ku niemu jako naczyniu przeznaczonemu na zagładę.

Biblijne wersety do rozważenia

• I rzekł Pan do Mojżesza: Oto ustanawiam cię bogiem dla faraona, a brat twój Aaron będzie twoim prorokiem. Ty będziesz mówił do niego wszystko, co ci rozkażę, a Aaron, brat twój, będzie mówił do faraona, aby wypuścił synów izraelskich z ziemi swojej. Lecz ja znieczulę serce faraona i uczynię wiele znaków moich i cudów moich w ziemi egipskiej, ale faraon nie usłucha was. Wtedy Ja położę rękę moją na Egipt i wyprowadzę zastępy moje, lud mój, synów izraelskich z ziemi egipskiej przez surowe wyroki. I poznają Egipcjanie, żem Ja Pan, gdy wyciągnę rękę swoją nad Egiptem i wyprowadzę synów izraelskich spośród nich.
  Księga Wyjścia 7:1-5
• Pan wszystko uczynił dla swoich celów, nawet bezbożnego na dzień sądu.
  Księga Przysłów 16:4
• Prawdę mówię w Chrystusie, nie kłamię, a poświadcza mi to sumienie moje w Duchu Świętym, że mam wielki smutek i nieustanny ból w sercu swoim. Albowiem ja sam gotów byłem modlić się o to, by być odłączony od Chrystusa za braci moich, krewnych moich według ciała, Izraelitów, do których należy synostwo i chwała, i przymierza, i nadanie zakonu, i służba Boża, i obietnice, do których należą ojcowie i z których pochodzi Chrystus według ciała; Ten jest ponad wszystkim, Bóg błogosławiony na wieki. Amen. Ale nie jest tak, jakoby miało zawieść Słowo Boże. Albowiem nie wszyscy, którzy pochodzą z Izraela, są Izraelem; i nie wszyscy są dziećmi, dlatego że są potomstwem Abrahamowym, lecz jest tak: Od Izaaka zwać się będzie potomstwo twoje. To znaczy, że nie dzieci cielesne są dziećmi Bożymi, lecz dzieci obietnicy liczą się za potomstwo. Albowiem tak brzmi słowo obietnicy: W oznaczonym czasie przyjdę i Sara będzie miała syna. Ale nie tylko to, gdyż dotyczy to również Rebeki, która miała dzieci z jednym mężem, praojcem naszym Izaakiem. Albowiem kiedy się one jeszcze nie narodziły ani też nie uczyniły nic dobrego lub złego - aby utrzymało się w mocy Boże postanowienie wybrania, oparte nie na uczynkach, lecz na tym, który powołuje - powiedziano jej, że starszy służyć będzie młodszemu, jak napisano: Jakuba umiłowałem, a Ezawem wzgardziłem. Cóż tedy powiemy? Czy Bóg jest niesprawiedliwy? Bynajmniej. Mówi bowiem do Mojżesza: Zmiłuję się, nad kim się zmiłuję, a zlituję się, nad kim się zlituję. A zatem nie zależy to od woli człowieka, ani od jego zabiegów, lecz od zmiłowania Bożego. Mówi bowiem Pismo do faraona: Na to cię wzbudziłem, aby okazać moc swoją na tobie i aby rozsławiono imię moje po całej ziemi. Zaiste więc, nad kim chce, okazuje zmiłowanie, a kogo chce przywodzi do zatwardziałości. A zatem, powiesz mi: Czemu jeszcze obwinia? Bo któż może przeciwstawić się jego woli? O człowiecze! Kimże ty jesteś, że wdajesz się w spór z Bogiem? Czy powie twór do twórcy: Czemuś mnie takim uczynił? Albo czy garncarz nie ma władzy nad gliną, żeby z tej samej bryły ulepić jedno naczynie kosztowne, a drugie pospolite? A cóż, jeśli Bóg, chcąc okazać gniew i objawić moc swoją, znosił w wielkiej cierpliwości naczynia gniewu przeznaczone na zagładę, a uczynił tak, aby objawić bogactwo chwały swojej nad naczyniami zmiłowania, które uprzednio przygotował ku chwale, takimi naczyniami jesteśmy i my, których powołał, nie tylko z Żydów, ale i z pogan, jak też u Ozeasza mówi: Nie mój lud nazwę moim ludem i tę, która nie była umiłowana, nazwę umiłowaną; i będzie tak, że na tym miejscu, gdzie im powiedziano: Nie jesteście ludem moim - nazwani będą synami Boga żywego. A Izajasz woła nad Izraelem: Choćby liczba synów Izraela była jak piasek morski, tylko resztka ocalona będzie; bo Pan wykona wyrok, rychło i w krótkim czasie na ziemi. I jak przepowiedział Izajasz: Gdyby Pan Zastępów nie pozostawił nam zarodzi, stalibyśmy się jak Sodoma i bylibyśmy podobni do Gomory. Cóż tedy powiemy? To, że poganie, którzy nie dążyli do sprawiedliwości, sprawiedliwości dostąpili, sprawiedliwości, która jest z wiary; a Izrael, który dążył do sprawiedliwości z zakonu, do sprawiedliwości z zakonu nie doszedł. Dlaczego? Dlatego, że było to nie z wiary, lecz jakby z uczynków; potknęli się oni o kamień obrazy, jak napisano: Oto kładę na Syjonie Kamień obrazy i skałę zgorszenia, a kto w niego uwierzy, nie będzie zawstydzony."
  List do Rzymian 9:1-33
• Błogosławiony niech będzie Bóg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, który nas ubłogosławił w Chrystusie wszelkim duchowym błogosławieństwem niebios; w nim bowiem wybrał nas przed założeniem świata, abyśmy byli święci i nienaganni przed obliczem jego; w miłości przeznaczył nas dla siebie do synostwa przez Jezusa Chrystusa według upodobania woli swojej, ku uwielbieniu chwalebnej łaski swojej, którą nas obdarzył w Umiłowanym.
  List do Efezjan 1:3-6
• Wkradli się bowiem pomiędzy was jacyś ludzie, na których od dawna wypisany został ten wyrok potępienia, bezbożni, którzy łaskę Boga naszego obracają w rozpustę i zapierają się naszego jedynego Władcy i Pana, Jezusa Chrystusa.
  List Judy 1:4